AZKEN SARRERA

Blog honi agur esateko unea iritsi da, eta ezin dut saihestu emozioen nahasketa sentitzea azken hilabete hauei buruz hausnartzean. Lauhilekoaren hasieran, irailean, esperientzia horretan murgiltzeko ideia ikaragarria iruditzen zitzaidan, eta batzuetan aspergarria ere bai. Hala ere, lau hilabeteko lanaren ondoren, ziur esan dezaket inoiz baino gehiago ikasi dudala.

Lehenengo egunetik, eguneroko bideo eta irakurketen itsaso batean murgildu ginen, eta batzuetan izugarria izaten zen. "Gogoeta" hitzak durundi egiten zuen etengabe, eta estresa eta nahasmena sortzen zituen nigan. Hasieran, ez nuen erabat ulertzen haren esanahia, ezta nola gauzatu ere. Baina, aurrera egin ahala, ikaskuntza-prozesua zentzua hartzen hasi zen. Hasieran erritmoa aurkitzea kostatu bazitzaidan ere, orain esan dezaket esfortzu bakoitzak merezi izan zuela.

Esperientzia esanguratsuenetako bat teknografiaren sorrera izan zen. Hasieran, galduta sentitu nintzen, lanari nola ekin ez nekiela. Hala ere, denborarekin, antolatzea lortu genuen, eta bakoitzak bere ikuspegia eman zuen, eta horrek azken emaitza aberastu zuen. Esperientzia horrek talde-lanaren garrantzia erakutsi zidan, baina batzuetan zaila izan daiteke bakoitzak ideia desberdinak dituenean.

Entzuteko aukera izan genuen "esperientzia gogor goiztiarrei" buruzko hitzaldia ere nabarmendu nahi dut. Rocioren istorioak, bere haurtzaroko abusu bizipena partekatu zuenak, biziki hunkitu ninduen. Etorkizuneko irakasle gisa, haur bat egoera zailetan dagoela adieraz dezaketen seinaleei adi egon behar dugula ikasi nuen. Askotan, arazo horiek ez dira hitzez adierazten, baina eragin handia izan dezakete ikasleen errendimendu akademikoan eta garapen emozionalean. Irakasle ulerkor baten esku-hartzeak haurraren bizitzan dagoen aldea marka dezake.

Gainera, irakasle bati egin genion elkarrizketa beste esperientzia aberasgarri bat izan zen. Bere bizipenak eta aholkuak entzuteak lanbideari buruzko ikuspegi baliotsua eskaini zidan. Irakurketaren garrantziaz gogoeta eginarazi zidan, eta nola praktika hori funtsezkoa izan den gure ikaskuntzan lauhilekoan. Kontua ez da soilik testuak irakurtzea, baizik eta horiei buruz hausnartzea eta modu esanguratsuan ikastea.

Bidaia honetan ikasi dut nire ikaskuntza-prozesuan autonomoagoa izaten eta gelako eztabaidetan aktiboki parte hartzen. Nahiz eta bidea ez zen beti erraza izan, erronka bakoitzak nire irakaskuntza-nortasuna hazteko eta garatzeko aukera eman dit, baita haurrekin zuzenean lan egin aurretik ere.

Laburbilduz, lauhileko hau bidaia ikaragarria izan da, ikaskuntzaz eta gogoetaz betea. Eskertuta nago bizitako esperientzia guztiengatik eta ikasitako lezioengatik. Espero dut blog hau nire hazkundearen lekuko izatea eta beti ikasteko eta besteei laguntzeko prest egotearen garrantzia gogoraraztea.

Eskerrik asko nire bloga irakurri duten guztiei. Hurrengora arte!

TEKNOGRAFIA

Teknografia izan zen ikastaroan jorratu genuen lehen proiektua. Hasieran, asko kostatu zitzaigun ulertzea zer espero zuen irakasleak gugandik eta nola egin behar genuen. Hala ere, bizitzako egoera askotan gertatzen den bezala, batzuetan beharrezkoa da jarduten hastea zer egin behar den ulertzeko. Lehenik eta behin, teknografia zer den ikertu eta definitu behar izan genuen, eta horrela jakin genuen bere helburua gutako bakoitzaren irakaskuntza-identitatea esploratzea eta islatzea zela.

Hori gogoan, irakasleak 4 minutu inguruko bideo bat sortzea iradoki zigun, gure nortasuna esploratzeko asmoz. Bideoarekin hasi aurretik, kontakizun autobiografiko bat idatzi behar izan genuen, eta, horretarako, orri batean gure bizitzari buruzko laburpen bat idatzi behar izan genuen, eskolan izandako ibilbidean oinarrituz. Nire ustez, emaitza nahiko lan polita izan zen. Kontakizuna eta bideoa osatu ondoren, gure teknografiak ikaskideekin partekatu genituen, aurkezpen baten bidez.

Hemen dituzue nire teknografian azaldutako gauza batzuk:

Nora naiz, 18 urte ditut eta Zarautzen bizi naiz. Haurtzaro oso polita izan dut eta haurreskolan oso gustura egon nintzen, gainera nahiz eta ondo ez gogoratu, gauza asko ikasi nituela esango nuke. Lagun asko egin nituen eta haietako asko gaur egun mantentzen ditut.

LH egitearekin batera kirol ezberdinak probatzen hasi nintzen, saskibaloia, dantza, boleibol ere egin nuen baina azkenean denak utzi nituen denbora edo gogo falta zirela eta. Eskolari dagokionez, ongi  joan zitzaidan eta nota onak nituen baina irakasleekiko harremana ez zen oso ona txikitan oso burugogorra bainintzen.

DBHra sartu nintzenean irakasle guztiek presionatzen ziguten ibilbide bat aukeratzearekin, nik txikitan aktorea edo jostuna izan nahi nuen baina gero iritziz aldatu eta emagina izan nahi nuela erabaki nuen. Urteak pasa hala batxilergora heldu nintzen eta konturatu nintzen zientziak ez zirela niretzat ibilbide egokiena. Arteetara aldatu nintzen eta horrek nire emagina izateko ideia ezabatu zuen.

Urte horietan galduta ibili nintzen zer egin jakin gabe, eta selektibitatea egin nuenean Haur Hezkuntzan izena ematea erabaki nuen haurrak gustuko ditudalako eta urte askoz ibili naizelako haiekin harremana sustatzen zuen ekintzetan parte hartzen.

Orain, oso gustura nago Haur Hezkuntza ikasten eta espero dut nire etorkizuneko lana bilakatzea, hala ere, oraindik aktorea izateko esperantza ere badaukat eta espero dut egunen batean lortzea

ESPERIENTZIA GOGOR GOIZTIARRAK

Gure klasera Montse Viloria etorri zen esperientzia gogor goiztiarren inguruko hitzaldi bat ematera eta Rocioren istorioa ezagutu genuen, orain horri buruz hausnartuko dut.

Lehenik eta behin, funtsezkoa da onartzea tratu txarrak jasaten dituzten haurren kopurua handitzen ari dela. Arazo hori eskola-ingurunean nahiz kalean gertatzen da, baita etxean ere batzuetan. Eskola-jazarpenaren egoera benetan kezkagarria da Espainian; izan ere, 2023an, Lehen Hezkuntzako ikasleen %10ak tratu txarren bat jasaten duela kalkulatzen da (Pereda, 2023). Hala ere, badira fisikoki edo eskola-eremuan agertzen ez diren beste jazarpen-kasu asko ere. Adibidez, Vilorak adierazten duen bezala, abusuaz gain, familiaren utzikeria- eta disfuntzionaltasun-egoerak ere ikusten dira.

Aurretik aipatutakoarekin jarraituz, ohikoa da eskoletako bullying-kasuei edo abusuei buruz hitz egitea, baina askotan alde batera uzten dugu beste tratu txar mota asko ere badirela, eta ez direla horretara mugatzen, bullyingaren larritasuna gutxietsi gabe, noski. Pertsona askok haurtzaroan bizitako esperientzietatik eratorritako traumak dituzte, bizitza osoan zehar lagun zituztela. Oraingo honetan, bullyingetik haratago, etxean gerta daitezkeen tratu txarretan zentratu nahi dugu. 

Pertsona askok, "tratu txar" terminoa entzutean, kolpeetan, irainetan eta biktimaren isolamenduan soilik pentsatzen dute, uste baitute hori batez ere eskola-ingurunean gertatzen dela haurren eta nerabeen artean. Hala ere, garrantzitsua da ideia hori desmitifikatzea, haurrek tratu txar gehiago jasaten baitituzte etxean eskolan baino. Espainian, adibidez, haurren %25ak bizi du egoera hori (Del Moral, 2018).

Garrantzitsua da ulertzea tratu txarrak ez direla indarkeria fisikora murrizten,; askotan, haurrekiko arreta faltaren edo deskuiduaren bidez adierazten dira. Gurasoek, haur bat izatean, haien zaintzan dauden eraikuntzaz jabetu behar dute. Seme-alabarik ez izatea erabakitzeko eskubide osoa badute ere, gizaki bat mundura ekartzea erabakitzen badute, haien premiei erreparatu behar diete. Kontua ez da denbora guztian haurraren gainean egotea, baina bai gutxieneko arreta eskaintzea. Bestela, haurra bakarrik senti daiteke, eta arreta falta hori tratu txartzat ere hartzen da. Azken batean, horrek abandonu psikologikoa dakar. Egoera horren ondorioak nabariagoak izaten dira eskolan, haurra, etxean duen sufrimendua deskonektatzen eta ahazten saiatzen baita. 

Egoera horiei aurrea hartzeko, funtsezkoa da irakasle bakoitzak bere ikasleen egoerari erreparatzea. Azken finean, tratu txarrak jasaten dituen haurrak eskolan du kanpoko munduarekiko harreman zuzen bakarra. Horregatik, ezinbestekoa da erne egotea eta ikasgelan haur bakoitzaren egoera emozionala esagutzea. Aldaketa bat nabaritzen badugu, txikia bada ere, garrantzitsua da berehala ekitea, inoiz ez baitakigu zer gertatzen ari den bere bizitzan. 

Funtsezkoa da ikasleen eta irakasleen artean konfiantzazko lotura sustatzea, haurrak eroso senti daitezen edozein kezka edo arazo partekatzeko. Har batek argi eta garbi hitz egin dezakeela sentitzen badu, litekeena da gertatzen zaiona kontatzen ausartzea. Egia da hezitzaileak adi egon behar duela haur bat gaizki pasatzen ari dela pentsaraztea egingo dion seinaleekin, baina garrantzitsua da, era berean, estresik eta estutasunik sortu gabe egitea.

Ukaezina da arbuioa oso esperientzia mingarria izan daitekeela, bai pertsona ospetsu baten aldetik, bai ikaskide baten aldetik. Hala ere, bada beste bazterketa mota bat gainditzeko zaila izan daitekeena: autobazterketa. Kasu honetan ez dago kanpoko "gaizto" bat,  arazoa pertsona bera da. Monteroren arabera (2022), norbait bere burua baztertzera eraman dezaketen arrazoietako batzuk besteekiko erosotasun falta, norberarekiko atsekabea, epaitua izateko beldurra eta lotsa dira.

Hori gerta ez dadin, funtsezkoa da atxikimendu- eta konexio-giroa sustatzea ikasgelan. Haur bat ez bada eroso sentitzen ikaskideekin hitz egiten edo haiengana hurbiltzen, horrek lotsa edo beldur ziklo bat sor dezake, eta horrek bere burua elikatzen du. Beraz, garrantzitsua da haurrak seguru eta lagunduta sentituko diren ingurune bat sortzea, besteekin elkarreragiteko eta harreman osasungarriak garatzeko.

Guztia gogoan izanik, garrantzitsua da adieraztea hainbat abusu-modu gerta daitezkeela ustekabeko lekuetan eta ezagutzen ditugun pertsonen artean. Funtsezkoa da, edozen motatako tratu txarrak jasaten badituzu, zure inguruko norbaitekin partekatzea edo gaian adituak diren profesionalei berehala adieraztea. Egia da zaila izan daitekeela horrelako egoera baten inguruan irekitzea, baina hobe da lehenbailehen egitea. Arazoari hasieratik heltzeak laguntza eta konponbidea erraztu ditzake, egoera jasanezin bihurtu eta itxaron beharrean.

Bukatzeko, aipatu behar dut hausnarketa hau nire gustokoena izan dela, izan ere, horrelako egoerak bizi dituzten gertuko pertsonak dauzkat, etxetik joan behar izan direnak eta kanpotik ikusi eta ezer egin ezin duzula jakitea oso gogorra da.

IRAKASLE BATI ELKARRIZKETA

Irakasle Funtzioko lan batean, irakasle bati elkarrizketa bat egin behar izan genion gero transkribatu eta aurkezpen bat egiteko. Gainera portafolio honetan txertatu behar dugu. Beraz, hemen dituzue nire taldekideekin batera irakasle bati egindako elkarrizketaren goraberak.

Hezkuntza-testuingurua:

Elkarrizketatu dugun irakaslea Kevin Martin Oñatiarra da. Oñatik, 11,000 biztanleko herriak, egoera sozioekonomiko ona du, baina aldaketa batzuk izan ditu. Urgain eskolak bi lerro ditu ikasturteko, eta adin batzuetan, hiru. 15-20 ikaslek osatzen dituzte ikasgelak, eta gehienak euskaldunak dira. Hala ere, badira ama hizkuntza gaztelania duten ikasleak eta batzuk atzerritik etorritakoak. Kevin Haur Hezkuntzako eta premia berezietako irakaslea da.
Motibazioa eta prestakuntza:
Kevinek Haur Hezkuntza ikastea erabaki zuen Lehen Hezkuntzako gradu bat egin ondoren, Gorputz Hezkuntzan aipamen batekin. Hasiera batean Haur Hezkuntzari buruzko aurreiritziak bazituen ere, bere esperientzia akademikoari esker hezkuntza munduarekiko zuen benetako pasioa ezagutu ahal izan zuen. Prestakuntza teorikoa baliotsua den arren, Kevinek uste du graduetan praktikoagoa behar dela, ikasteko modurik onena haurrekin zuzenean elkarreragitea baita.
 Ikasgelako lehen urtea: Haur Hezkuntzako lehen urtea positiboa izan zen, Arizmendi ikastolan egin baitzituen praktikak, eta han ezagutzen zituen ikasleak. Etxekotasun horrek azkar egokitzeko eta konfiantzaz lan egiteko aukera eman zion. Kevinek nabarmendu du haurrekiko harremana funtsezkoa dela, eta hezitzaile gisa duen zeregina ikaskuntzan bidelagun izatea dela.
 Ikuspegi pedagogikoa:

Kevinek mugimendu autonomoan oinarritutako ikuspegi pedagogiko baten alde egiten du, non ikasleek ikasteko espazio desberdinak esploratzeko askatasuna duten. Hala ere, onartzen du funtsezkoa dela irakaslea bertan egotea ikasleak gelako txoko guztietan esperimentatzera gidatzeko eta motibatzeko.
 Erronkak eta Ikaskuntzak:Gaur egungo hezkuntzaren erronka handienetako bat ikasleen aniztasunari erantzutea da. Kevinek ikaskuntza emozionalaren eta sozialaren garrantzia azpimarratzen du, alderdi horiek funtsezkoak baitira haurren garapen integralerako. Gainera, egoera zailak kudeatzeko, hala nola antsietatea edo negarra, giro segurua eta konfiantzazkoa sortu behar dela aipatzen du.
 Egokitzapena eta inklusioa:

Kevinen ustez, egokitzapen-aldiak erabakigarriak dira, batez ere haur txikienentzat. Haur bakoitza bakarra da, eta bere erreakzioa alda daiteke ikasturtearen hasieran. Desgaitasuna duten ikasleak sartzea ere erronka bat da, eta haien behar espezifikoak ezagutzea eta irakaskuntza-estrategiak egokitzea eskatzen du.
 Gurasoekiko eta irakasleekiko harremana:

Gurasoekiko harremana zaila izan daiteke, baina Kevin komunikazio irekia eta eraginkorra mantentzen saiatzen da. Gainera, beste irakasle batzuekin batera lan egiteak duen garrantzia azpimarratu du, hezkuntza koherentea eta maila guztietan lerrokatua bermatzeko.
 Azken gogoetak:

Kevinek ondorioztatzen du irakasle izatea esperientzia aberasgarria dela, ikaskuntzaz eta erronkaz betea. Hezitzaile izango direnentzat bere aholkua da prestakuntza-urteak ahalik eta gehien aprobetxatzea, esperientzia bakoitzetik ikastea eta hezkuntza-bidaiaz gozatzea. Irakaskuntzak, ikasleak hunkitzeaz gain, hezitzaileak ere eraldatzen ditu, beren ongizate pertsonala deskonektatzen eta zaintzen ikasi behar baitute.

Eskerrak ematen dizkiogu Kevini bere esperientzia eta gogoetak partekatzeagatik, zalantzarik gabe oso baliagarriak izango baitira hezkuntzaren munduan hasten direnentzat. Irakaskuntzarekiko duen hurbiltasuna eta grina inspiratzaileak dira, eta irakasleen lanak haurren bizitzan duen garrantzia gogorarazten digute.

LOS DIEZ ASPECTOS CLAVES DE UNA EDUCACIÓN INFANTIL DE CALIDAD

Miguel A. Zabalzaren "Los diez aspectos claves de una educación infantil de calidad" testua irakurri dut, eta bertan hezkuntzan ezinbestekoak diren 10 puntu garrantzitsu aztertzen ditu. Eta hausnarketa egitera bultzatzen duenez sakontzen saiatuko naiz.

Jorratu dugun lehen atala hezkuntza-inguruneari buruzkoa da, eta aurrerago aztertuko diren errutinen gaiarekin lotu daiteke. A. Zabalzaren arabera, funtsezkoa da espazioak irekiak, ordenatuak eta bereziak izatea eta beharrezko materialak izatea. Gainera, garrantzitsua da jardueraren unea dagokion eremura egokitzea. Helduaroan bezala, non pertsona bakoitzak espazio propioa behar duen,  naturala da baurtzarotik bertatik espazioak egiten ditugun jarduerekin eta gauzatzen ditugun unearekin lotzea eta sailkatzea. Horrela, arreta lotutako zereginera eta erantzukizunera bideratzen da, tokia eta denbora barne hartzen dituen testuinguru batean.

Bestalde, funtsezkoa da oreka bat aurkitzea irakasleek egiten dituzten jardueren eta haurrek modu autunomoan egiten dituztenen artean. Argi dago independentziaz jarduteko beharra dagoela, eta, lehen esan bezala, funtsezkoa da autonomia hori ahalbidetuko duten espazioak ematea. Gainera, irakasleek ezarritako curriculumaren arabera planifikatu behar dituzte eskolak. Ildo horretan, garrantzitsua da, halaber, ikasle bakoitzari arreta integrala eta indibidualizatua eskaintzea. Taldeko arretatik haratago, haur bakoitzaren garapen pertsonala gertutik behatu behar da, eta, horri esker, haren bilakaeraren azterketa sakonagoa egin ahal izango da. Horrela, ebaluazio-prozesu bati ekingo zaio, eta haren aurrerapena ikertuko da, bai talde-testuinguruan, bai banakakoan. Egon daitezkeen aldaketa-beharrak identifikatzeko, behaketa hori funtsezkoa izango da irakaslearentzat.

Emozioak kontuan hartzean, argi dago horiez haurren bizitzako funtsezko zati bat direla. Horien bidez, ikaskuntza-prozesuari ekiten diote eta bizitzari aurre egiteko mekanismoak garatzen dituzte. Beldurraren esperientziak, adibidez, emozio nagusien eragina izango du, eta horrek eragina izango du ekintza jakin batzuk egiteko erabakian.

Garrantzitsua da, halaber, hizkuntza egokia erabiltzea. Haurrek egiten dituzten deskribapenak jasotzean, hizkuntzaren erabilera barneratzen laguntzen zaie. Gaiari lotutako termino espezifikoak sartzeak, zehaztasuna emateaz gain, esperimentatu eta ikasi dutena argi eta zehatz ulertzeko aukera ematen die.

Ikasgelan eta ikaskideen artean sortzen diren estimuluez gain, funtsezkoa da haurrek kanpoko munduarekin lotura ezartzea. Hori lortzeko, gurasoak eta beren bizitzako pertsona esanguratsuak gonbidatu daitezke ikasgelako jardueretan parte hartzera, bai eta ikasgelatik kanpo esperientzia horiekin jarraitzera ere. Era berean, zaila izan daitekeen arren, baliagarria da kanpo-ingurunearekin loturak ezartzen saiatzea, hala nola museoetara edo liburutegietara txangoak. Horrek ekar ditzakeen erronkei dagokienez, garrantzitsua da haur bakoitzak behar duen arreta indibidualizatua kontuan hartzea, baita estimulu anitzek espazio ireki batean eragin dezaketen distrakzioak ere.

Artikulu honen azken atalean, hezkuntza-kalitatea hobetzeko hainbat proposamen aurkezten dira, ikasgelatik kanpo arreta behar duten ezaugarriak nabarmenduz. Ebidentzian oinarritutako datuak biltzearen garrantzia, irakasleen etengabeko prestakuntzan inbertitzeko beharra, lanaren eta plazerraren funtsezko lotura, ingurunearekiko harreman osasungarriak sustatzea eta ikastetxeen garapenerako ikuspegi indibidualizatua ezartzeko aukera azpimarratzen dira. Miguel A. Zabalzak adierazi duenez, bizitzako beste testuinguru batzuetan erabiltzen diren metodologiak Haur Hezkuntzara egokitu daitezke.

Beraz, azaldutakotik abiatuta, hainbat arlo identifikatzen dira, eta horiek barneko nahiz kanpoko ikuspegitik landu daitezke, haurrentzat hezkuntza egokia bermatzeko.  Ingurumen-espazioak, uneak eta inplikatutako pertsonak funtsezko elementuak dira ikuspegi integrala eraikitzeko; izan ere, ikasgelan lantzen dena kanpoan islatuko da, eta inguruneko estimuluek eragin zuzena izango dute ikaskideen eta nobanakoen garapenean.

Gainera, artikulu hori nahiko zaharra dela kontuan izanik, oso garrantzitsua da haren edukia eguneratzea, batez ere aurrerapen teknologikoak txertatzeari dagokionez. Gaur egun, pantailen presentzia nabarmena da, eta haurrak estimulu horren eraginpean daude etengabe. Teknologiaren erabilera egokia ziurtatrzeko, onuragarria izango litzateke ikuspegi didaktikoak aztertzea edo integraziorako une eta espazio espezifikoak planifikatzea, besteak beste. Aipatutako orokortasunak egungo hezkuntza-sistemara egokitu behar dira.

Zabalza, M.A (1996). Los diez aspectos claves de una Educación Infantil de calidad (Ed.), Calidad en la Educación Infantil (49-61 orr.). Narcea.

KONFIANTZAREN PEDAGOGIA

Arizmendi Ikastolak aurkeztutako "Konfidantzaren Pedagogia" bideoa ikusi dut eta hausnarketa bat egiteko gai interesgarria dela iruditu zaidanez, portafolioan gehitzea bururatu zait.

Haurrek, 0-6 urte bitartean 2 etapa garrantzitsu jorratzen dituzte. Alde batetik, etapa sentikorrena non haurrak kanpoko eragileekiko eta testuinguruarekiko oso sentsibleak diren, eta bestetik, etapa emankorrena, bertan, geroko garapenaren oinarriak finkatzein baitira.

Konfiantza garrantzi eta esanahi handiko hitza da. Haur batentzat, konfiantza hurbileko pertsonengandik (gurasoak, aitona-amonak, izeba-osabak) jasotzen duen maitasuneak datza. Hori da hezitzaileak lortu behar duel helburua: haurrarengan konfiantza hori sustatzea. Hori lortzeko, funtsezkoa da haurraren eta haren familiaren istorio pertsonala ezagutzea, hezitzailea bidelagun bihurtzen baita prozesu horretan. Funtsezkoa da haurrak lotura afektiboa izatea irakaslearekin eta gurasoekin. Horretarako, haurrak bere senideak familia-ingurune batean daudela eta ezagunak zaizkion espazio eta denbora bat dituela sentitu behar du. Horrela bakarrik ezarri ahal izango du atxikimendu segurua, eta, horri esker, bere ingurunea esploratzera ausartu eta inguruko objektuetan kontzentratu ahal izango da, objektuek zer duten aztertuz. Amaia Arrietak argi eta garbi adierazten du bere bideoan: "Haurra seguru sentitzen ez bada, ez du gozatuko, ezta esploratuko ere, eta hori da, hain zuzen ere, lortu behar duguna."

Egokitzapenak funtsezko zeregina du aipatzen ari garen prozesuan. Haur bat gurasoengandik aldendu ahal izateko, funtsezkoa da ingurunean eta hezitzaileengan segurtasuna sentitzea. Segurtasun-sentsazio hori lortzen denean, urruntzen hasiko da. Horretarako, funtsezkoa da gurasoen eta hezitzaileen artean koordinazio ona egotea. Horrela, haurrak lasai aurre egin ahal izango dio trantsizio-uneari, eta eraginkortasunez egokitu ahal izango da. Azkenean, familia-ereduaren eta eskola-ereduaren arteko lotura behatzean, haurra modu naturalean integratu ahal izango da ikastetxean. Helburu hori lortzeko, ezinbestekoa da familiaren eta eskolaren artean konfiantza sustatuko duen harreman sendoa ezartzea. Azken batean, egun bakoitza desberdina da, eta haurraren egoera ezagutzea beti da onuragarria. Informazio horrekin, irakasleak behar bezala aukeratu ahal izango ditu haurrak behar dituen estimuluak, eta erantzun egokiak eman ahal izango dizkie.

Ezin konta hala aldiz entzun eta errepikatuta, inoiz ez naiz iritsi ulertzera zein garrantzitsua den haurrentzat "recreo" edo jolasordua nahiz eta gehien gustuko nuen momentua izan. Haur-psikologian aditua den Rafael Cristobalen arabera: "Haurra birsortzen den unea da. Nekatu egiten da irakasleak ezarritako erritmoarekin, eta atsedenean nahi duena egiten hasten denean, bere barne-ordena aktibatzen du. Ikasgelan ikasitakoankokatzen hasten da, eta hortik abiatuta bere pentsamendua eraikitzen."

Haurraren funtsean, garrantzia askoko bi alderdi identifika daitezke. Alde batetik, sena eta haren sortzetiko trebetasun guztiak daude. Bestalde, haurrak bere adimena eta potentziala gara dezan, funtsezkoa da, lehenik eta behin, akatsak sortzeko eta egiteko askatasuna izatea. Gainera, behaketa eta hezitzailearen laguntza behar ditu. Azken horrek bultzatuko du berriro saiatzera, eta, lortzen ez badu, onartu egiten du. Halaber, etorkizunerako bidean gidatu behar du, letrak eta zenbakian bezalako tresna berriak eskainiz. Azkenik, hezitzaileak ipuinak eta kontakizunak erabiliko ditu haurrei beren emozioak eta irudimenezko munduaren errealitatea ulertzen laguntzeko. Hori da, funtsean, konfiantzan oinarritutako pedagogia.

Aipatu bezaala, hezitzailearen lana behaketan oinarritzen da, eta hori bi arrazoi nagusirengatik gertatzen da. Lehenik eta behin, funtsezkoa da haurrari eta haren familiari lortzen ari den aurrerapenen berri ematea, bai eta izan dezakeen edozein desbideratzeren berri ematea ere (hiperaktibitatea edo jokabide antisozialak, esaterako), psikologoari garaiz komunikatu ahal izateko. Prozesu hori errazteko, behaketa-orriak diseinatu dira. Hala ere, helburu hori lortzeko, funtsezkoa da irakasleak ikusten ari direnarekin eroso eta pozik egotea. Ongizate-sentsazio hori motibazio-iturri bihurtuko da haurrentzat eta era atseginagoan ikasiko du. 

Uneren batean, nahiz eta ez haur guztientzat aldi berean, jarduera libreetan parte hartzetik modu egituratuagoan parte hartzera igaroko dira. Konfiantzaren pedagogian, lan-proiektuak ere badu bere garrantzia, betiere haurren interesekin lerrokatuta. Horrek ikaskuntzarako grina eta m

otibazioa sustatuko ditu. Jarduera antolatuak sartzean, funtsezkoa da haur bakoitzaren profil indibiduala kontuan hartzea. Horrela, sortzen diren taldeak askotarikoagoak eta eraginkorragoak izango dira, haurrek elkarrengandik ikas dezaten ahalbidetuz. Gainera, onuragarria da jarduera batzuetan adin desberdinetako haurrak sartzea. Imitazioak berebiziko garrantzia du Haur Hezkuntzan, haurrek behatzen dutena errepikatzeko joera baitute, esaten zaienaren ordez. Beraz, elkarrekin lan egitean, helduek haurrekiko zaintza-zentzua garatuko dute, guztien arteko errespetua, lankidetza eta integrazioa sustatuz.

Azkenik, konfiantzaren pedagogia modu eraginkorreak inplementatzeko, funtsezkoa da haurrek beren barne-mundua eta dimentsio emozionala aztertzea, banaka zein taldean. Prozesu hori errazteko, musika, artea eta kultura-tradizioak bezalako tresnak oso baliotsuak dira. Gainera, funtsezkoa da natura ikuspegi horretan txertatzea. Alde batetik, naturak ikaskuntzaren hainbat arlo garatzen laguntzen du. Bestalde, ingurune naturalek aukera ematen diete haurrei mugitzeko trebetasunak hobetzeko. Azkenik, komunitateak natura bezain eginkizun erabakigarria du. Horregatik, ezinbestekoa da ikstolak herriarekin harreman estua izatea, bien arteko lotura nabarmena ziurtatuz.

Antero, A. (zuzendaria). (2015). Konfiantzaren pedagogia [zinta zinematografikoa]. Arizmendi ikastola.

IMAGINE ELEPHANTS

Gaurkoan, jokoari buruzkoa den "Imagine Elephants" dokumentalari buruzko hausnarketa egingo dut. 

Zenbat aldiz entzun dugu jokoa denbora galtzea dela? Lehenik etxeko lanak egin behar direla eta gero jolastu ahal izango dela? Pertsona askok, batez ere gurasoek, jolasa denbora galtzea dela uste dute, jolasa dibertimenduarekin nahastuz, gauza bera balira bezala. Hala ere, haurrek asko ikasten dute jolasaren bidez; izan ere, jolasten diren bitartean, egoera berriak esperimentatzen, esploratzen eta bizitzen ari dira, nahiz eta askotan ez garen konturatzen. Funtsezkoa da haurrek beti jolasteko eta nahi dutena egiteko denbora izatea. Hori dela eta, guraso askok matrikulaz kanpoko jardueretan izena ematen dute arratsaldeetan. Gurasoek seme-alabak jolasean dabiltzala uste badute ere, egia esan, ondo pasatzen duten arren, hori ezin da jolastzat hartu. Horrek ez du esan nahi jarduera horiek negatiboak direnik, onuragarria baita eskolaren ondoren burua argitzeko eta hainbat trebetasun garatzeko. Hala ere, jolasak librea izan behar du eta ez du begirale batek diktatua izan behar, horrela haurrek beren nortasuna gal baitezakete. Bideoan agertzen den egilearen arabera, jolasa beharrezkoa ez den ekintza batetik sortzen da, hau da, haurra konexio sakon batean murgiltzen denean edo esperientzia horri aurre egiteko estralurtarrak bilatzen dituenean.

Urteen poderioz, haurrak gero eta azkarrago hasten dira jolasten uzten. Duela urte batzuk, ez zuten sakelako telefonorik eskura, gaur egun bezala. Lehen, haurrek 13 edo 15 urte arte jolasten eta askatasunaz gozatzen zuten. Gaur egun, 10 urterekin mugikor bat dute eskuetan, eta jolastea txorakeria dela uste dute; izan ere, helduagoak direnez, horretarako denborarik ez dutela sentitzen dute. Gainera, jolasteko denbora gutxiago izatearen beste arrazoietako bat eskola da. Adin jakin batetik aurrera, eskolak eskakizun handiagoak ezartzen ditu, eta horrek murriztu egiten du haurrek jolasteko, sozializatzeko eta esperientzia berriak aztertzeko duten denbora librea.

Jolasaren kontzeptua ez da pentsatzen dugunaren berdina. Jolasa haur baten astialdiarekin lotzen dugu eta, askotan, hainbat objektu etortzen zaizkigu burura, hala nola pilota bat, panpina bat edo soka bat, jolasteko zerbait espezifikoa behar delakoan. Aditu horren arabera, merkatuaren interesei erantzuten die horrek, jostailuak gure bizitzetan ezinbestekoak direla konbentzitzen saiatzen baita. Hala ere, natura da jostailurik onena haurrentzat, objektu eta testura ugari eskaintzen baititu, eta batekin aspertuz gero, beste batekin jolastu dezakete. Gainera, jostailu-enpresek onura ateratzen digute, neurriz gaineko prezioetan eskaintzen baitituzte joko koloretsu eta erakargarriak. Askotan, ez diegu prezioei jaramonik egiten, gure seme-alabak entretenitzeko zerbait dela uste baitugu. Irtenbide posible bat haiekin jolastea litzateke, baina adituak iradokitzen du ez dugula haien jolasaren ikaskuntzan esku hartu behar eta beren denboraz bakarka gozatzeko aukera eman behar zaiela. Era berean, funtsezkoa da jolasten duten ingurunea kontuan hartzea; hirietan, haur-parke asko egon arren, espazio gutxiago dago jokatzeko. Dokumentalaren egileak aipatzen du politikariek haur-parkeak eraikitzen dituztela botoak irabazteko, eta azpimarratzen du komunitate batek parkerik ez izan arren, leku natural gehiago daudela haurrek jolastu ahal izateko.

Haurrek jolasteari uzteko beste arrazoietako bat teknologia da, zalantzarik gabe. Lehen aipatu dugun bezala, teknologia haurren eta, oro har, pertsonen arreta bereganatzen duen elementua da, eta, dokumentalaren egilearen arabera, jolas tradizionalaren adina murriztu du. Gaur egun, haurrek oso txikitatik dute gailu teknologikoetarako sarbidea; mugikorrak izateaz gain, askotan telebista, ordenagailua eta eskolako arbel digitalak dira teknologiarekin dituzten lehen kontaktuak. Internetek eta bideojokoek joko naturala lekuz aldatu dute. Bideojokoek haur eta gazteen jakin-mina pizten dute beren soinu, kolore eta trebetasun birtualekin. Guztiak erakartzen dituzte, askotariko jokoak baitaude, eta, gustatzen zaiena gustatzen zaiela ere, beti dago bat beren interesetara egokitzen dena. Haurrak elkartzen direnean, gurasoak kexatu egiten dira etengabe mugikorrarekin daudelako edo nahiago dutelako etxean geratu bideojokoetan, aire zabalean jolastera irten beharrean. Hein handi batean, gurasoek dute horren erantzukizuna. Jolas horiek, zentzugabeak diruditen arren, mendekotasuna sortzen dute, eta haurrek askotan ezin diote jolasteari utzi. Horregatik, bideoan aditu baten arabera, haurrei ez litzaieke bideojokoak onartzen utzi behar beraiek eskatu arte. Kasu batzuetan, jolas horiek hezkuntza-helburuekin erabiltzen dira, hala nola matematika, biologia, fisika, kimika eta beste ikasgai batzuk praktikatzeko, baina adituak argitu du horrek ez duela ikaskuntza eraginkorragoa bermatzen. Aipatu dugun bezala, natura da oraindik ikaskuntza-iturri nagusia.

Tonucci, F. (zuzendaria). (2014). Imagine elephants. [zinta zinematografikoa]. Smathing Visual.